Behandeling overspannenheid en burn-out met psychosomatische fysiotherapie

Wat is het verschil tussen overspannenheid en burn-out?

In de volksmond en soms ook door hulpverleners worden de termen overspannenheid en burn-out vaak door elkaar gebruikt. Er zijn dan ook veel overeenkomsten. In feite is burn-out, overspannenheid in een verder gevorderd stadium. Volgens een richtlijn die veel gebruikt wordt, hebben overspannenheid en burn-out de volgende symptomen¹:

Overspannenheid

Er is sprake van overspannenheid als alle vier de onderstaande punten aanwezig zijn:

• Ten minste drie van de volgende klachten zijn aanwezig:
  – moeheid
  – gestoorde of onrustige slaap
  – prikkelbaarheid
  – niet tegen drukte/herrie kunnen
  – emotionele labiliteit
  – piekeren
  – zich gejaagd voelen
  – concentratieproblemen en/of vergeetachtigheid
• Gevoelens van controleverlies en/of machteloosheid treden op als reactie op het niet meer kunnen hanteren van stressoren in het dagelijks functioneren. De persoon kan het niet meer aan en heeft het gevoel de grip te verliezen.
• Er zijn duidelijke beperkingen in het beroepsmatig en/of sociaal functioneren.
• De distress, controleverlies en disfunctioneren zijn niet uitsluitend het directe gevolg van een psychiatrische stoornis.

Burn-out

Er is sprake van burn-out als aan alle drie de onderstaande punten aanwezig zijn:

• Er is sprake van overspannenheid.
• De klachten zijn meer dan 6 maanden geleden begonnen.
• Gevoelens van moeheid en uitputting staan sterk op de voorgrond.

Wat is de oorzaak van overspannenheid en burn-out?

Stress is spanning en heeft meestal een bepaalde aanleiding: het lichaam maakt zich klaar voor actie. Kortdurende stress (paar minuten tot enkele dagen) is normaal. Bijvoorbeeld: u moet een deadline halen, een contact met een collega loopt even niet lekker of u slaapt een nacht niet goed.

Stress is geen probleem, zolang de eisen die worden gesteld of die u uzelf stelt, niet hoger zijn dan wat u aankunt. Stress is gezond als u nog voldoende controle kunt houden over de spanning en als u na de actie ook weer snel tot rust kunt komen. Kortom, dan zijn het stress-systeem en het rust-en-herstel-systeem met elkaar in balans.

Langdurige stress kan wel tot problemen leiden. Als stress te lang duurt, wordt het stress-systeem overactief. U komt dan ook na actie niet meer goed tot rust. Dat kan op den duur leiden tot overspannenheid. Als het stress-systeem langere tijd overactief blijft, kan het rust-en-herstel-systeem niet meer goed werken en raakt u uitgeput. Dit kan op den duur leiden tot een burn-out.

Waarom psychosomatische fysiotherapie bij overspannenheid of burn-out?

Bij overspanningsklachten en burn-out is de balans tussen het stress-systeem en het rust-en-herstel-systeem verstoord. Als gevolg daarvan krijgen mensen met overspannenheid of burn-out vaak zowel geestelijke als lichamelijke klachten. De psychosomatisch fysiotherapeut is specialist op het gebied van de wisselwerking tussen lichaam en geest en kan u helpen om de balans weer te herstellen.

De omstandigheden die hebben geleid tot de overspanningsklachten of burn-out, hebben meestal zowel geestelijke componenten (zoals bijvoorbeeld perfectionisme of moeite met “nee” zeggen) als lichamelijke componenten (te korte nachten of te weinig rust en herstelmomenten). Daarom zijn mensen met overspanningsklachten en burn-out bij de psychosomatisch fysiotherapeut in goede handen.

Intake en onderzoek bij overspannenheid burn-out

Bij een eerste afspraak wordt uitgebreid in kaart gebracht wat de klachten zijn en welke factoren ervoor gezorgd hebben dat de klachten zijn ontstaan. Daarnaast wordt bekeken hoe dit het dagelijks leven en het werk beïnvloedt. Als er duidelijke lichamelijke klachten zijn, zoals bijvoorbeeld nek- en rugklachten, dan volgt er ook een lichamelijk onderzoek. Daarna wordt er samen met u een plan gemaakt om de balans weer te herstellen en wordt er gekeken welke benadering daar het beste bij aansluit.

Behandeling overspannenheid en burn-out met psychosomatische fysiotherapie

Bij de behandeling van overspannenheid en burn-out zijn een aantal dingen belangrijk:

– De behandeling zal voor een groot deel bestaan uit het tot rust brengen van het overactieve stress-systeem en uit het aanleren van manieren om daar zelf weer invloed op te hebben. Met andere woorden: het verbeteren van de zelfregulatie. Zo kan de balans herstellen en kan uw lichaam weer op een gezonde manier gaan functioneren.

– Voor deze zelfregulatie is het nodig om het lichaam beter te leren voelen en de signalen te herkennen die het lichaam geeft, wanneer stress oploopt of wanneer een grens wordt bereikt. Een belangrijk deel van de behandeling bestaat daarom uit het verbeteren van het lichaamsbewustzijn.

– Verder is het bij burn-out meestal nodig om het energiepeil weer op te bouwen. Dit kan door het gedoseerd opbouwen van de belasting en de belastbaarheid, door te bewegen of te sporten op een manier die wel uitdaagt, maar niet uitput. De psychosomatisch fysiotherapeut kan u hierin begeleiden.

– Ook zal er aandacht besteed worden aan het voorkomen van een terugval. Mensen met overspannenheid en burn-out zijn vaak heel lang over hun grenzen gegaan. Als ze dat op dezelfde manier zouden blijven doen, dan is een terugval bijna onvermijdelijk. Daarom is het belangrijk om deze grenzen beter te leren aanvoelen en er niet te vaak overheen te gaan.

– Overspannenheid en burn-out gaan ook vaak gepaard met allerlei lichamelijke klachten, zoals bijvoorbeeld nek-/schouderpijn, hoofdpijn en rugpijn. Ook deze klachten kunnen worden behandeld.

Om al deze dingen aandacht te kunnen geven zullen in de behandelingen verschillende onderdelen aan bod komen. Bijvoorbeeld:

• Uitleg over wat overspannenheid of burn-out is en hoe u hiervan het beste kunt herstellen.
• Ontspanning aanleren; door bijvoorbeeld: ontspanningsoefeningen, ademoefeningen en mindfulness.

• Bewegen of sporten.
• Verbeteren van het lichaamsbewustzijn; door bijvoorbeeld: bewustwordingsoefeningen en communicatieve massage.

• Coaching om de belemmerende gedachten in beeld te brengen en een ander perspectief te krijgen.

• Massage om de spieren te ontspannen.
• Houdings- en bewegingsinstructies en oefeningen om de spieren en gewrichten zelf soepel te houden.

Voor welke klachten zoekt u contact?

• Zich gejaagd voelen, moeite om tot rust te komen
• Gestoorde of onrustige slaap
• Langdurige vermoeidheid
• Prikkelbaarheid
• Niet tegen drukte/herrie/licht kunnen
• Emotionele labiliteit
• Piekeren
• Concentratieproblemen en/of vergeetachtigheid
• Angstklachten
• Hyperventilatie
• Een leeg gevoel dat op depressie lijkt, maar komt door uitputting
• Steeds terugkerende spierspanningsklachten of hoofdpijn

Mocht uw klacht er niet bij staan, neem dan contact op met een psychosomatische fysiotherapeut van Sens Gezondheidszorg^®. Deze kan u informeren over de mogelijke behandeling van uw klacht(en).

Als u al onder behandeling bent bij andere hulpverleners, zoals bijvoorbeeld een psycholoog, dan kan psychosomatische fysiotherapie een goede aanvulling zijn om het herstel bij overspannenheid en burnout te versnellen. Ook bij overspannings- of burnoutklachten die al lang bestaan is het zinvol om contact op te nemen met een psychosomatisch fysiotherapeut. Met de juiste begeleiding is er vaak nog veel verbetering en/of volledig herstel mogelijk.

VERWIJZING/VERGOEDING/TARIEVEN

Er is geen verwijzing nodig voor de behandeling, maar het mag wel. Alle therapeuten die werkzaam zijn bij Sens Gezondheidszorg^® voldoen aan de eisen die gesteld worden door de zorgverzekeraar om in aanmerking te komen voor DTF (Directe Toegankelijkheid Fysiotherapie).

De behandeling van overspannenheid en burn-out door de gespecialiseerd psychosomatisch fysiotherapeut valt onder de vergoeding fysiotherapie in uw aanvullende pakket. Bent u niet aanvullend verzekerd dan zijn de kosten voor eigen rekening.

Psychosomatisch fysiotherapeut bij overspannenheid en burn-out

Kijk hier voor onze psychosomatische fysiotherapeuten: psychosomatische fysiotherapie bij overspannenheid en burn-out.

Referentie

1	https://nvab-online.nl/sites/default/files/bestanden-webpaginas/MDRL_Overspanning-Burnout.pdf